ΠΟΛΙΤΙΚΗ : Σαν σήμερα, πριν από 24 χρόνια, πέθανε ο Ανδρέας Παπανδρέου

Στις 23 Ιουνίου 1996 ο Ανδρέας Παπανδρέου πέθανε από φυσικά αίτια στο σπίτι του στην Εκάλη. Η κηδεία του έλαβε χώρα τρεις μέρες αργότερα στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών με τιμές εν ενεργεία αρχηγού κράτους, κάτι που τελευταία φορά στην Ελλάδα είχε να συμβεί από το 1964, με τον θάνατο του τότε βασιλιά Παύλου. Οι δρόμοι γύρω από τον ναό είχαν κλείσει από χιλιάδες πολίτες που συγκεντρώθηκαν προκειμένου να αποχαιρετήσουν τον ηγέτη που συνδυάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’80 με το σύνθημα της «Αλλαγής».

Εκφωνήθηκαν 12 επικήδειοι λόγοι, ενώ διεθνείς προσωπικότητες του πολιτικού χώρου βρέθηκαν στην εξόδιο ακολουθία. Ιστορική έχει μείνει η ομιλία του γιου του, Γιώργου Παπανδρέου, με τη συγκινητική φράση «πατέρα, άκουσες τα νέα;» να ορίζει το τέλος μιας εποχής για το ΠΑΣΟΚ και την Ελλάδα.

Η ζωή του

Ο Ανδρέας Παπανδρέου γεννήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου του 1919 στη Χίο και ήταν γιος του Γενικού Διοικητή Αιγαίου τότε και μετέπειτα πρωθυπουργού, Γεωργίου Παπανδρέου, και της Πολωνής Σοφίας Μινέικο. Το 1937 εισήλθε στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ αλλά το 1939, μετά τη σύλληψή του από τη δικτατορία Μεταξά, αναχώρησε για τις ΗΠΑ όπου συνέχισε τις σπουδές του, λαμβάνοντας το 1943 το διδακτορικό στα οικονομικά και τη φιλοσοφία από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.

Το 1964 επέστρεψε στην Ελλάδα και εκλέχθηκε πρώτη φορά βουλευτής με την «Ένωση Κέντρου» όπου και μετείχε στην κυβέρνηση του πατέρα του αρχικά ως υπουργός Προεδρίας και έπειτα ως αναπληρωτής υπουργός Συντονισμού. Παραιτήθηκε λίγο αργότερα έπειτα από πολλές πιέσεις άλλων τάσεων μέσα στο κόμμα, συσπειρώνοντας γύρω του τα κεντροαριστερά μέλη της Ένωσης Κέντρου. Στις 25 Απριλίου του 1965 γίνεται ξανά αναπληρωτής υπουργός Συντονισμού, ενώ έναν μήνα αργότερα κατηγορήθηκε ως εμπνευστής και αρχηγός της οργάνωσης «ΑΣΠΙΔΑ».

Με την έλευση του στρατιωτικού πραξικοπήματος τον Απρίλιο του 1967 συνελήφθη, αλλά αφέθηκε ελεύθερος οκτώ μήνες αργότερα, έπειτα από παρέμβαση πληθώρας διανοούμενων και πολιτικών. Τελικά, στις αρχές του 1968, κατάφερε να φύγει από τη χώρα και πήγε στη Στοκχόλμη, όπου και ίδρυσε την ίδια χρονιά το ΠΑΚ (Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα), μία αριστερή πολιτική οργάνωση με στόχο την αντίσταση στη χούντα των Συνταγματαρχών. Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1974 ίδρυσε το ΠΑΣΟΚ (Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα). Το τρίπτυχο που προσδιόριζε τον προσανατολισμό του ΠΑΣΟΚ είναι η Εθνική Ανεξαρτησία, η Λαϊκή Κυριαρχία και η Κοινωνική Απελευθέρωση. Στις 17 Νοεμβρίου οδήγησε το ΠΑΣΟΚ στις εκλογές, λαμβάνοντας το αξιόλογο ποσοστό του 13,58%. Στις εκλογές της 20ής Νοεμβρίου του 1977, το ΠΑΣΟΚ αναδεικνύεται αξιωματική αντιπολίτευση, λαμβάνοντας το 25,34% των ψήφων και 93 έδρες. Το ΠΑΣΟΚ κατάφερε τελικά να έρθει στην εξουσία το 1981, ώστε να επέλθει και η «ώρα της αλλαγής», λαμβάνοντας το θριαμβευτικό ποσοστό της τάξης του 48,07%.

Το 1985 το ΠΑΣΟΚ καταφέρνει να κερδίσει ξανά τις εκλογές. Ωστόσο, τρία χρόνια αργότερα το σκάνδαλο Κοσκωτά θα πλήξει σε μεγάλο βαθμό την εικόνα του Παπανδρέου, καθώς κατηγορήθηκε ως ενεργά εμπλεκόμενος. Την ίδια εποχή θα γνωρίσει τον τελευταίο του έρωτα και αεροσυνοδό τότε του πρωθυπουργικού αεροπλάνου, Δήμητρα Λιάνη. Η σχέση τους έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό όταν το 1988 ο Ανδρέας Παπανδρέου νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο Χέρφιλντ του Λονδίνου και η Δήμητρα Λιάνη ήταν μαζί του και του συμπαραστάθηκε. Τελικά παντρεύτηκαν έναν χρόνο μετά, τον Ιούλιο του 1989, αφού πρώτα ο Παπανδρέου χώρισε από τη Μαργαρίτα Τσαντ και μητέρα του Γιώργου Παπανδρέου. Στις εκλογές ωστόσο του 1989 θα ηττηθεί, αλλά το ΠΑΣΟΚ θα καταφέρει να επιστρέψει και πάλι στην εξουσία το 1993.

Ακολουθεί βίντεο για τη ζωή και τα έργα του Ανδρέα Παπανδρέου: