Ολα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν… τραγουδάμε με χαρμολύπη. Στον τόπο, στους τόπους της χώρας, στους τόπους της έτσι αποκαλούμενης «τοπικής αυτοδιοίκησης», θα μπορούσε κανείς να πει η «παράδοση» καλά κρατεί. Διότι κι αυτά «παράδοση» είναι: το ρουσφέτι, η ψήφος κατά σόι, η ηθική της συγγένειας δηλαδή, η οικογενειοκρατία, το αλισβερίσι (ελληνιστί συναλλαγή), το δώρο θέλει αντίδωρο κι εκείνο πάλι δώρο κ.ο.κ. Και μη μου πείτε ότι δεν είναι «παράδοση» όλα αυτά!
Γιατί να αλλάξουμε, λοιπόν; Να αλλοτριωθούμε; Να εισαγάγουμε ξένα ήθη και έθιμα; Να ξεκοπούμε από τις ρίζες μας;
Εδώ όλοι φωνάζουν να επιστρέψουμε εκεί, στο μέτρο που έχουμε απομακρυνθεί…
Εκλογές. Τελετουργική σχεδόν αναστάτωση στα χωριά μας. Θηρευτές ψηφοφόρων και αλιευτές πατρώνων. Do ut des. Δίνω για να μου δώσεις ελληνιστί. Ζητούμενο των επίδοξων αρχόντων, όχι μόνον πολυπληθή σόγια αλλά και υποψήφιοι παντός τύπου και καιρού. Διεμβολισμοί και διασπάσεις. Οικογενειακές και συγγενειακές εντάσεις. Ποιος νοιάζεται για ιδεολογίες και προγράμματα. Η άγρα ψήφων επιτελείται στην πελατειακή αρένα κατεξοχήν. Υπάρχουν βέβαια και οι εξαιρέσεις. Το περιθώριο.
Η ψήφος, οι ψήφοι αλλά και οι υποψηφιότητες παζαρεύονται. Από τη μια υποστήριξη, από την άλλη υποσχέσεις. Δεν χρειάζεται καν να τις ζητά κανείς τις υποσχέσεις. Ερχονται αυτονόητα σαν δολώματα. Κι όποια ή όποιος τσιμπήσει. Είναι έξεις αυτές, είναι οιονεί εθιμικές επιτελέσεις. Συναλλαγές και ανταλλαγές κυκλικές, μακράς διαρκείας.
Δίκτυα συχνά διαγενεακά. Η «παράδοση», βλέπετε. Οι κοινωνίες του δώρου, που θα έλεγε κι ο δικός μας Marcel Mauss. Είναι ηθικό και πρέπον. Το αντίθετο, το να επιλέγεις ιδεολογικά, πολιτικά, αξιοκρατικά, είναι αιρετικό. Συχνά καταδικαστέο. Τουλάχιστον στο πεδίο της οικογένειας και της συγγένειας. Αν δεν ψηφίσεις τον θείο σου, τον ανιψιό, τον ξάδελφο, προδίδεις το σόι, τη συγγένεια. Κι αυτό είναι έξω από τον ηθικό κώδικα της «παράδοσης».
Ακόμα κι αυτός που σας μιλά αντιμετωπίζει το δίλημμα. Ψήφος πολιτική, κατά συνείδηση, ή ψήφος οικογενειακή, της συγγένειας!
